ΠΡΟΤΥΠΟΙ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ Ή ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ ΔΙΑΛΥΣΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΚΑΙ ΔΩΡΕΑΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ?

Εδώ και 13 εβδομάδες, στις γενικές συνελεύσεις εκτός από το ζήτημα των διοικητικών, άλλες δύο λέξεις απασχόλησαν σε μεγάλο βαθμό τους φοιτητές. Οι εσωτερικοί κανονισμοί! Τι είναι όμως αυτοί οι εσωτερικοί κανονισμοί που τόσο πολύ ενδιαφέρουν τους φοιτητές? Κάθε ίδρυμα, λοιπόν λειτουργεί με βάση κάποιους εσωτερικούς κανονισμούς, οι οποίοι καθορίζουν την λειτουργία της διοίκησης, την δομή του ιδρύματος (μέλη ΔΕΠ, ΙΔΑΧ κλπ), την διοίκηση του ιδρύματος (Σύγκλητος, ΣΙ, κλπ), και τελευταίο αλλά βασικότερο διαμορφώνουν τον τρόπο φοίτησης των φοιτητών.

Οι υπουργικές εξαγγελίες, έλεγαν ότι οι νέοι εσωτερικοί κανονισμοί θα έρθουν να εφαρμοστούν στην αρχή της φετινής ακαδημαϊκής χρονιάς. Παρόλα αυτά το προηγούμενο διάστημα, το υπουργείο δεν επέλεξε να προχωρήσει, ούτε καν στη παρουσίασή τους, ιδιαίτερα στις σχολές που κινητοποιούνταν (ΕΜΠ-ΕΚΠΑ), καθώς θα δημιουργούταν μια εκρηκτική κατάσταση στο εσωτερικό των σχολών. Η σύνοδος των Πρυτάνεων όμως, πρόσφατα προχώρησε στην δημοσιοποίηση των Πρότυπων Εσωτερικών Κανονισμών για τα ΑΕΙ. Το συνολικό πνεύμα όπως θα δείτε και παρακάτω όχι μόνο δεν διαφέρει καθόλου από τους νόμους που αποπειράθηκε το Υπουργείο να περάσει τα προηγούμενα χρόνια, και το φοιτητικό κίνημα είπε ένα βροντερό όχι (ν. Διαμαντοπούλου, Αρβανιτόπουλου, άρθρο 16 κλπ), αλλά προσθέτονται νέες τομές που διαλύουν κάθε κεκτημένο του φοιτητικού κινήματος. Ας δούμε λοιπόν αναλυτικά τι λένε αυτοί οι εσωτερικοί κανονισμοί.

Ζήτημα 1:Διάσπαση πτυχίων- Εισαγωγή πιστωτικών μονάδων- Αλλαγές στα προγράμματα σπουδών

Τι λέει ο νόμος?Οι σπουδές διαρθρώνονται σε τρεις κύκλους, τον πρώτο (προπτυχιακές σπουδές), τον δεύτερο (μεταπτυχιακές σπουδές) και τον τρίτο (διδακτορικές σπουδές).α) Ο πρώτος κύκλος σπουδών συνίσταται στην παρακολούθηση προγράμματος προπτυχιακών σπουδών, περιλαμβάνει μαθήματα που αντιστοιχούν σε πιστωτικές μονάδες που ορίζονται με προεδρικό διάταγμα και δεν είναι λιγότερες των 180 και ολοκληρώνεται με την απονομή τίτλου σπουδών. Κάθε ακαδημαϊκό έτος περιλαμβάνει εκπαιδευτικές δραστηριότητες που αντιστοιχούν σε 60 πιστωτικές μονάδες. β) Ο δεύτερος κύκλος σπουδών συνίσταται στην παρακολούθηση προγράμματος μεταπτυχιακών σπουδών, περιλαμβάνει για κάθε πρόγραμμα σπουδών μαθήματα που αντιστοιχούν κατ’ ελάχιστο σε 60 πιστωτικές μονάδες και ολοκληρώνεται με την απονομή Μεταπτυχιακού Διπλώματος Σπουδών. γ) Ο τρίτος κύκλος σπουδών συνίσταται στην παρακολούθηση προγράμματος διδακτορικών σπουδών, το οποίο περιλαμβάνει για κάθε πρόγραμμα σπουδών μαθήματα που αντιστοιχούν κατ’ ελάχιστο σε 30 πιστωτικές μονάδες, και την εκπόνηση διδακτορικής διατριβής. Ολοκληρώνεται σε κατ’ ελάχιστο τρία έτη με την απονομή διδακτορικού διπλώματος….. 2. Εκτός από τους παραπάνω τρείς κύκλους σπουδών, κάθε Σχολή μπορεί να οργανώνει προγράμματα σύντομου κύκλου σπουδών, τα οποία περιλαμβάνουν μαθήματα που αντιστοιχούν κατά μέγιστο σε 120 πιστωτικές μονάδες και ολοκληρώνονται με την απονομή πιστοποιητικού κατάρτισης σύντομου κύκλου. 3. Ακόμη, το ίδρυμα μπορεί να οργανώνει και να παρέχει προγράμματα σπουδών δια βίου μάθησης, που οδηγούν στην απονομή αντίστοιχων πιστοποιητικών μη τυπικής εκπαίδευσης,

Τι εννοεί ο νόμος?Με αυτόν τον τρόπο διασπάται επί της ουσίας η ενιαιότητα των τίτλων σπουδών, με την εισαγωγή τριών διαφορετικών κύκλων σπουδών φοίτησης (bachelor, master, doctora).εισάγει τον φοιτητή σε μία πλήρη εξατομικευμένη διαδικασία σπουδών καθώς καταργεί το ενιαίο πτυχίο και στην θέση του εισάγει το σύστημα απόδοσης πιστωτικών μονάδων και του ατομικού φακέλου προσόντων, έτσι ώστε ο απόφοιτος θα βρίσκεται σε μια συνεχή διαδικασία ανταγωνισμού ενάντια σε οποιαδήποτε μορφή συλλογικής κατοχύρωσης, κάτι που προωθείται από την θεσμοθέτηση πλέον των σπουδών δια βίου μάθησης, αλλά και την συγκρότηση μονοετών και διετών κύκλων σπουδών, που οδηγούν στην απόδοση πιστοποιητικών κατάρτισης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα της λογικής της διάσπασης και απογύμνωσης των πτυχίων και την »συμπλήρωσή» τους με την λογική της δια βίου μάθησης στους μηχανικούς είναι τα σεμινάρια ενεργειακού επιθεωρητή. Όπου ενώ ως απόφοιτοι της σχολής Μηχανολ. Μηχανικών το αντικείμενο κι ευρύτητα που καλύπτει το έως τώρα πρόγραμμα σπουδών μας επιτρέπει να ασκήσουμε αυτήν την επαγγελματική ιδιότητα, τόσο το ΤΕΕ όσο και η μεταρρύθμιση των σπουδών σε λογικές διάσπασης των πτυχίων και εισαγωγή της δια βίου μάθησης μας υποχρεώνει να κάνουμε σεμινάρια επί πληρωμή για να ασκήσουμε το επάγγελμα του ενεργειακού επιθεωρητή. Είναι επί της ουσίας η πρώτη φορά που προωθείται με σαφή τρόπο η εισαγωγή πιστωτικών μονάδων. Ο ορισμός του ακαδημαϊκού έτους γίνεται μόνο με βάση τον αριθμό των πιστωτικών μονάδων (60 ανά έτος). Αυτό εισάγει πρακτικά τα εξής πράγματα. Ένα, τα μαθήματα βαρύτητας και άρα το πλήθος μαθημάτων ανά έτος, στο βαθμό που δεν ορίζεται η ισοτιμία μαθημάτων. Δεύτερον, την προϋπόθεση περάσματος από έτος σε έτος, με βάση της συμπλήρωση των πιστωτικών μονάδων. Παράλληλα όμως τόσο το κατακερματισμένο 3ετές πτυχίο των 120 πιστωτικών μονάδων όσο κι οι αλλαγές στα προγράμματα σπουδών που ήδη έχουν δρομολογηθεί, δεν επιτρέπουν στον φοιτητή να έχει ευρεία εποπτεία του γνωστικού του αντικειμένου. Είναι η λεγόμενη εξειδίκευση που παρέχει πακέτα γνώσεων με πλήρως εξειδικευμένο και απογυμνωμένο περιεχόμενο  σπουδών δίνοντας έτσι περιορισμένες επιλογές στην ήδη βάρβαρη κι απαιτητική αγορά εργασίας, υποσκάπτοντας ουσιαστικά την εργασιακή προοπτική των φοιτητών ήδη από το πανεπιστήμιο. Σε τελική ανάλυση όλο το μοντέλο κατακερματισμού πτυχίων και εισαγωγής πιστωτικών μονάδων, περισσότερο θυμίζει ένα μέλλον κοινωνικού κανιβαλισμού και ανταγωνισμού όπου ο κάθε φοιτητής και απόφοιτος θα βρίσκεται σε μια διαδικασία επανακατάρτισης και συνεχούς ανταγωνισμού με τον διπλανό του, παρά τις συλλογικές κατοχυρώσεις που σου εξασφαλίζει το ενιαίο και αδιάσπαστο πτυχίο με όλα τα επαγγελματικά δικαιώματα (συλλογικές συμβάσεις εργασίας, εργασιακές σχέσεις επαγγελματικά δικαιώματα κλπ).

 

Ζήτημα 2: Δίδακτρα στον δεύτερο κύκλο σπουδών

Τι λέει ο νόμος?Το Συμβούλιο του Ιδρύματος αποφασίζει τον ορισμό ή μη διδάκτρων και του ύψους τους για τα μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών του ιδρύματος, ύστερα από γνώμη του Κοσμήτορα της αντίστοιχης σχολής

Τι εννοεί ο νόμος?Εδώ τα πολλά λόγια είναι περιττά. Ο νέος εσωτερικός κανονισμός αφήνει στις διαθέσεις του Συμβουλίου Ιδρύματος, που όλοι ξέρουμε από ποιους απαρτίζεται (μανατζαρέους που δεν έχουν καμία σχέση με την πανεπιστημιακή κοινότητα και καθηγητές-τσιράκια του Υπουργείου), τον ορισμό του ποσού των διδάκτρων που θα πληρώνουν οι φοιτητές στον δεύτερο κύκλο σπουδών. Το ζήτημα αυτό ήδη έχει ανοίξει στο Πάντειο όπου το Σ.Ι. πήρε απόφαση για δίδακτρα στα μεταπτυχιακά. Οι επόμενες… οι προπτυχιακές σπουδές. Κατάργηση, λοιπόν και του δωρεάν κομματιού του πανεπιστημίου, που όχι μόνο είναι συνταγματικά κατοχυρωμένο αλλά και το ίδιο το φοιτητικό κίνημα έχει δώσει μάχες στο παρελθόν για να το επιβάλλει.

 

Ζήτημα 3: Εξεταστικά φίλτρα-διαγραφές φοιτητών

Τι λέει ο νόμος?2.Ο φοιτητής εγγράφεται στη σχολή στην αρχή κάθε εξαμήνου σε ημερομηνίες που ορίζονται από την κοσμητεία. Αν δεν εγγραφεί για δύο συνεχόμενα εξάμηνα, διαγράφεται αυτοδικαίως από τη σχολή7. Κάθε εξάμηνο περιλαμβάνει κατ’ ελάχιστο δεκατέσσερις (14) πλήρεις εβδομάδες διδασκαλίας. Ο αριθμός των εβδομάδων για τη διενέργεια των εξετάσεων ορίζεται σε μέχρι τρείς (3) για τις εξετάσεις πρώτης περιόδου και σε τέσσερις (4) για την επαναληπτική εξεταστική περίοδο Ο μέγιστος αριθμός συμμετοχών του φοιτητή σε εξετάσεις του ίδιου μαθήματος ορίζεται σε έξι (6). 12. Αν ο φοιτητής αποτύχει περισσότερες από τρεις φορές σε ένα μάθημα, με απόφαση του κοσμήτορα εξετάζεται, στην επόμενη εξεταστική περίοδο του μαθήματος, ύστερα από αίτησή του, από τριμελή επιτροπή καθηγητών της σχολής, οι οποίοι έχουν το ίδιο ή συναφές γνωστικό αντικείμενο και ορίζονται από τον κοσμήτορα. Από την επιτροπή εξαιρείται ο υπεύθυνος της εξέτασης διδάσκων. Σε περίπτωση αποτυχίας, ο φοιτητής συνεχίζει τη φοίτησή του και εξετάζεται στο συγκεκριμένο μάθημα από τριμελή επιτροπή μέχρι να συμπληρώσει τον μέγιστο αριθμό συμμετοχών του σε εξετάσεις του ίδιου μαθήματος, οπότε και, σε περίπτωση συνεχιζόμενης αποτυχίας του, διαγράφεται. 13. α) Μετά το πέρας της περιόδου κανονικής φοίτησης, που ισούται με τον ελάχιστο αριθμό των αναγκαίων για την απονομή του τίτλου σπουδών εξαμήνων, σύμφωνα με το ενδεικτικό πρόγραμμα σπουδών της σχολής, προσαυξημένο κατά τέσσερα εξάμηνα, ο φοιτητής διαγράφεται από το πρόγραμμα.

Τι εννοεί ο νόμος?Ο νόμος σε αυτό το σημείο λέει ξεκάθαρα για την αυτοδίκαιη διαγραφή του φοιτητή σε περίπτωση μη εγγραφής σε δύο εξάμηνα. Δεύτερον το γνωστό από το νόμο 4009 καθεστώς μερικής φοίτησης που προϋποθέτει 20 αποδεδειγμένες ώρες εργασίας την εβδομάδα (με ένσημα δηλαδή). Αντιφατικό καθώς πέρα από την τεράστια πλειοψηφία που εργάζεται ανασφάλιστη ούτως η άλλως φοιτητές εργαζόμενοι σε προγράμματα μαθητείας εργάζονται πλέον ανασφάλιστοι και με την βούλα του νόμου. Ακόμα και για αυτούς τους φοιτητές το όριο φοίτησης είναι το 2ν. Η διακοπή φοίτησης προβλέπεται μόνο για σοβαρά προβλήματα υγείας και δεν μπορεί να υπερβαίνει τα μισά των προβλεπόμενων ετών φοίτησης (ν). Επικυρώνεται εκ νέου το όριο φοίτησης ν+2. Επόμενο και σχετικό με τη συγκυρία είναι το ελάχιστο διδασκαλίας ενός μαθήματος στις 14 (ενώ ο νόμος προβλέπει 13…) βδομάδες και το όριο για μετακύλιση του εξαμήνου μόνο κατά 2 βδομάδες, αλλιώς την απώλεια δυνατότητας εξέτασης του μαθήματος. Αυστηρός και ασφυκτικός περιορισμός των βδομάδων εξεταστικών περιόδων σε 3-3-4 βδομάδες αντίστοιχα. Ορίζεται όριο εξετάσεων ανά μάθημα σε 6, μετά από τις οποίες ο φοιτητής διαγράφεται. Η μάχη με τον χρόνο οδηγεί τον φοιτητή σε εξοντωτικούς ρυθμούς σπουδών, στην ελαχιστοποίηση του ήδη λίγου ελεύθερου χρόνου και στην αδυναμία του να πάρει πτυχίο αν πρέπει να δουλέψει και τελικά στην απομάκρυνση από κάθε συλλογική διαδικασία. Η εν λόγω ρύθμιση θα δημιουργήσει ένα πανεπιστήμιο που θα αποβάλλεται μεγάλο ποσοστό των φοιτητών που δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στις οικονομικές δυσκολίες που φέρνει η μείωση των φοιτητικών παροχών αλλά και η μετακύλιση του κόστους σπουδών στις πλάτες τους, αλλά κι ένα πανεπιστήμιο με φοιτητές-ρομποτάκια που για να έχουν την δυνατότητα να παραμείνουν σε αυτό θα πρέπει να είναι πλήρως πειθαρχημένοι και χωρίς δικαιώματα.

 

Ζήτημα 4: Περικοπή συγγραμμάτων

Τι λέει ο νόμος?Διδακτικό σύγγραμμα θεωρείται κάθε έντυπο ή ηλεκτρονικό βιβλίο, περιλαμβανομένων των ηλεκτρονικών βιβλίων ελεύθερης πρόσβασης, καθώς και οι έντυπες ή ηλεκτρονικές ακαδημαϊκές σημειώσεις

Τι εννοεί ο νόμος?Τα λόγια επίσης είναι περιττά. Ο νέος εσωτερικός κανονισμός ορίζει ως σύγγραμμα ακόμα και το ηλεκτρονικό βιβλίο. Κατά μέσο όρο στους Μηχανολόγους Μηχανικούς τα βιβλία κοστίζουν 80 ευρώ και αρκετές περιπτώσεις πολύ παραπάνω. Ενώ πριν λίγα χρόνια σε κάθε μάθημα οι φοιτητές δικαιούνταν όσα βιβλία χρειάζονται για να καλυφτεί η ύλη του μαθήματος (βλ. Μηχανική-2 βιβλία), τώρα δικαιούνται 1 βιβλίο υποχρεωτικά και σιγά σιγά  θα περικοπεί ακόμα και αυτό και θα αντικατασταθεί από ηλεκτρονικό ή και από κανένα βιβλίο, κάτι που θα αναγκάσει τους φοιτητές να πληρώνουν και γι αυτά!Ήταν χαρακτηριστική η απάντηση του κ.Μαρμαρά (μέλους του Σ.Ι. αλλά και της Επιτροπής Ακαδημαϊκών Θεμάτων και Φοιτητικής Μέριμνας) όταν σε παράσταση διαμαρτυρίας του φοιτητικού συλλόγου για  διάφορα ζητήματα στη σχολή, μεταξύ των οποίων και τα συγγράμματα, είπε πως τα συγγράμματα κανονικά θα έπρεπε να επιστρέφονται με το τέλος της ακαδημαϊκής περιόδου ενώ θα κρίνει εκείνος ως επιτηρητής στη σχολή μας αν στο εκάστοτε μάθημα θα ορίζεται ως σύγγραμμα οι σημειώσεις του καθηγητή ή το βιβλίο αναλόγως με το ποιο ο ίδιος θεωρεί ότι καλύπτει ικανοποιητικά την ύλη…

 

Ζήτημα 5: Φοιτητικά δάνεια και ανταποδοτικές υποτροφίες

Τι λέει ο νόμος?Το ίδρυμα χορηγεί σε φοιτητές του βραβεία και υποτροφίες, με κριτήριο την επίδοσή τους στις σπουδέςΟι φοιτητές πρώτου κύκλου σπουδών έχουν δικαίωμα να λάβουν άτοκο εκπαιδευτικό δάνειο από πιστωτικά ιδρύματα της χώρας, με εγγύηση του ελληνικού δημοσίου. Για το σκοπό αυτό το ελληνικό δημόσιο μπορεί να συνάπτει προγραμματικές συμβάσεις με τα πιστωτικά ιδρύματα, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις για τις δημόσιες προμήθειες. Η αποπληρωμή του δανείου από τους φοιτητές θα πραγματοποιηθεί τμηματικά Το ίδρυμα χορηγεί σε φοιτητές του πρώτου και του δεύτερου κύκλου σπουδών ανταποδοτικές υποτροφίες με υποχρέωση, εκ μέρους των φοιτητών, να προσφέρουν απασχόληση ή συμμετοχή σε εκπαιδευτικές και ερευνητικές δραστηριότητες της Σχολής/ του Τμήματος όπου φοιτούν, μέχρι σαράντα ώρες μηνιαίως.

Τι εννοεί ο νόμος?Τα φοιτητικά δάνεια προσφέρονται σε συνεργασία με τα πιστωτικά ιδρύματα της χώρας, σε φοιτητές κάθε βαθμίδας, με σχέδιο αποπληρωμής από την εργασία του απόφοιτου. Σε σύνδεση με τις απολύσεις και τις διαθεσιμότητες του μόνιμου προσωπικού των ιδρυμάτων, προβλέπεται εργασία φοιτητών σε λειτουργίες των ιδρυμάτων με απροσδιόριστες σχέσεις (ανασφάλιστης μαθητείας, ΟΧ ή άλλες). Ακόμα και στην περίπτωση που κάποιος φοιτητής μπορεί να μην έχει την οικονομική δυνατότητα να πληρώσει δίδακτρα, το πανεπιστήμιο μπορεί από την μία να τον ξεχρεώσει με τα φοιτητικά δάνεια χρεώνοντάς τον επί της ουσίας για μια ζωή, ή από την άλλη να εργάζεται με απροσδιόριστο μισθό και εργασιακές σχέσεις στην θέση κάποιου διοικητικού υπαλλήλου που έχει πρόσφατα απολυθεί. Έτσι σκοπεύει το υπουργείο να κλήσει τις τρύπες που θα δημιουργήσουν οι διαθεσιμότητες, βάζοντας τους ίδιους τους φοιτητές να δουλεύουν αμισθί για να ξεπληρώσουν τα δίδακτρά τους.

 

Ζήτημα 6: Συνδιοίκηση

Τι λέει ο νόμος?Στο ίδρυμα συνιστάται αυτοτελές Γραφείο με την επωνυμία «Συνήγορος του φοιτητή», με σκοπό τη διαμεσολάβηση μεταξύ φοιτητών και καθηγητών ή φοιτητών και διοικητικών υπηρεσιών του ιδρύματος, την τήρηση της νομιμότητας στο πλαίσιο της ακαδημαϊκής ελευθερίας, την αντιμετώπιση φαινομένων κακοδιοίκησης και τη διαφύλαξη της εύρυθμης λειτουργίας του ιδρύματος.

Τι εννοεί ο νόμος?Η συμμετοχή των φοιτητών προβλέπεται σε συμμετοχή κατά 40% στα Συμβούλια Σπουδών (εισηγητικό για προγράμματα σπουδών) και Μέριμνας, μέσα από εκλογές με ενιαίο ψηφοδέλτιο στο οποίο συμμετέχουν φοιτητές όλων των βαθμίδων(προπτυχιακοί, μεταπτυχιακοί, υποψήφιοι διδάκτορες) και οι οποίες μπορούν να διεξαχθούν και ηλεκτρονικά. Η σύνολη διαδικασία δεν επιβλέπεται-οργανώνεται-διεξάγεται υπό τον Φοιτητικό Σύλλογο αλλά από τη Διεύθυνση Σπουδών (δεν ορίζεται ακριβώς). Λειτουργία Συνελεύσεων Τμημάτων όπως προβλέπονται από το νόμο 4009, με συμμετοχή (χωρίς δικαίωμα ψήφου) σε ποσόστωση που προβλέπει ο νόμος. Ένας φοιτητής κατά τα παραπάνω στην Κοσμητεία που συναποτελούν ο Κοσμήτορας και οι Πρόεδροι των Τμημάτων. Θεσμοθετείται ο Συνήγορος του Φοιτητή που είναι καθηγητής και οποίος αναλαμβάνει να επιλύει και να συμβιβάζει (επί της ουσίας) τις υποθέσεις καθηγητικής αυθαιρεσίας. Αντίστοιχα θεσμοθετείται ο “Πανεπιστημιακός Διαμεσολαβητής” “…και έχει ως αρμοδιότητα την εξάντληση κάθε προσπάθειας συμβιβαστικής επίλυσης των διαφορών μεταξύ των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας…”. Εν ολίγοις ολοκληρώνεται η αυταρχικοποίηση των οργάνων διοίκησης του πανεπιστημίου, και πλέον η συνδιοίκηση τοποθετείται σε ένα σκληρό συνδιαχειριστικό πλαίσιο. Η δράση και η τοποθέτηση των Φοιτητικών Συλλόγων περιορίζεται , φιμώνεται και αντικαθίσταται από όργανα διαμεσολάβησης και φοιτητές-προσωπικότητες.